Pinakes | Πίνακες

Textes et manuscrits grecs

Numéro diktyon : 2370

Type de cote : Actuelle

Titre : Tetraeuangelium

Remarque : Olim TRIKKALA, Monê Dousikou Hagiou Bêssariônos

Auteurs de la notice :

  • Rédigé par : KIM Serguey
  • Vérifié par : LORRAIN Agnès
  • Vérifié par : KWASS Ann Sophie

Equipe référente :

ParaTexBib

Copistes, possesseurs & autres :

Nom Siècle Dates Remarque Nature de la relation Folios Commentaire Pinakes - dépôt/fonds
Trikkala, Monê Dousikou 16- Refondé par S. Bessarion entre 1527 et 1540 ; une grande partie de ses mss (532) a été transférée à l'EBE d'Athènes en 1882 ; 123 mss sont restés sur place possesseur
  • Trikkala, Monê Dousikou
Λέων ἀρητήρ 11 (1/2) Actif en Calabre du Nord copiste Souscription ; voir Hutter 2016 avec la bibliographie antérieure

Identifiants :

Répertoire Numéro Url Remarque
Arca 1453
Aland minuscules 788
CSNTM numérisation Athèna, EBE, 0074
Athèna, num. Athèna, EBE, 0074

Bibliographie :

Catalogues

Répertoire Titre Commentaires Tome Pages
0052 Gregory, 1900, Textkritik des Neuen Testaments 1; 3 222; 1111
0430 Sakkeliōn and Sakkeliōn, 1892, Κατάλογος τῶν χειρογράφων τῆς Ἐθνικῆς Βιβλιοθήκης τῆς Ἑλλάδος 15

Études sur le manuscrit

Répertoire Titre Commentaires Tome Pages
Lorrain, 2021, Variations italo-grecques sur les Quatre Vivants: les récritures du copiste Léon dans quelques Tétraévangiles 123 (et n. 12) et passim

Général

Répertoire Titre Commentaires Tome Pages
Agati, 1991, La "minuscule bouletée" in area provinciale 211
Atsalos, 1977, Sur quelques termes relatifs à la reliure des manuscrits grecs 32 (+ n. 2)
Bonicatti, 1959, Aspetti dell’industria libraria mediobizantina negli «scriptoria» italogreci e considerazioni su alcuni manoscritti criptensi miniati 357-358
Burns, 1982, A Newly Discovered Family 13 Manuscript and the Ferrar Lection System 280-281, 283, 285-286, 287 (n. 4), 288 (n. 21)
Canart, 1978, Le livre grec en Italie méridionale sous les règnes normand et souabe: aspects matériels et sociaux 127 (n. 43)
D'Agostino, 1995, Osservazioni codicologiche, paleografiche e storico-artistiche su alcuni manoscritti del "gruppo Ferrar"
D'Aiuto et al., 2000, I Vangeli dei Popoli. La Parola e l'immagine del Cristo nelle culture e nella storia 231
Degni, 2019, La gerarchia dei troni patriarcali nella tradizione manoscritta: alcune considerazioni I 358 (et nn. 25-26), 362 (et n. 42)
Delatte, 1927, Anecdota Atheniensia. Tome I. Textes grecs inédits relatifs à l’histoire des religions 322-323
Devreesse, 1954, Introduction à l’étude des manuscrits grecs 158 n. 1
Džurova, 2011, Manuscrits grecs enluminés des Archives nationales de Tirana (VIe-XIVe siècles), Études choisies, vol.1, texte 105
Grabar, 1972, Les manuscrits grecs enluminés de provenance italienne (IX-XIe siècles)
Harris, 1900, Further Researches into the History of the Ferrar-Group
Hutter, 2016, Beobachtungen zu italogriechischen Handschriften des Neuen Testaments in der Biblioteca Apostolica Vaticana "(Nord-)Kalabrien ... vor Mitte 11. Jahrhundert" 53 (n. 12), 54 (et n. 22), 55 (n. 31), 56-59 (et n. 34-35, 42, 44-46, 52), 60 (n. 58)
Jacob, 2002, I più antichi codici greci di Puglia: ovvero un viaggio della paleografia nel paese che non c'è 21, 23-24, 29, 32, 37
Lafleur, 2003, Les relations, au sein du groupe "césaréen", entre le papyrus Chester Beatty (P45) et la Famille Ferrar (f13), dans l'évangile de Marc 289-306
Lafleur, 2012, Le codex de Koridethi (Θ.038) et la Famille 13 : Une nouvelle collation de l'évangile de Marc
Lafleur, 2013, La Famille 13 dans l'évangile de Marc 90-92, 115-118, 136-137, 138, 153, 157, 166, 167, 170, 171, 173-184
Lafleur, 2014, The « Caesarean » Text of the Gospel of Mark: Lake Revisited
Lake and Lake, 1941, Family 13 (The Ferrar Group): The Text According to Mark, With a Collation of Codex 28 of the Gospels 19
Lake, 1899, Some New Members of the ‘Ferrar Group’ of MSS of the Gospels
Lucà, 1985, Il codice Guelf. 53 Gud. Gr. 11
Lucà, 1989, Attività scrittoria e culturale a Rossano : da S. Nilo a S. Bartolomeo da Simeri (secoli X-XII)
Lucà, 1995, Il lessico della Ps.-Cirillo (Redazione V1): da Rossano a Messina 59 (n. 52)
Lucà, 2000, Frammenti di codici greci in Calabria Vergato in Calabria nel pieno sec. XI in minuscola di «tipo Leone». 179 n. 18
Lucà, 2001, Un codice greco del 1124 a Siracusa 89-90
Parpulov, 2022, Middle-Byzantine Evangelist Portraits 10
Paschou, 2002, Ο γραφέας Λέων και ο κώδικας Αθηνών 74
Perrin, 2018, Family 13 in St. John’s Gospel: A Computer Assisted Phylogenetic Analysis 64-71
Rhoby, 2017, Secret Messages? Byzantine Greek Tetragrams and Their Display 6
Rhoby, 2018, Ausgewählte byzantinische Epigramme in illuminierten Handschriften: Verse und ihre "inschriftliche" Verwendung in Codices des 9. bis 15. Jahrhunderts
Rhoby, 2018, Epigraphica-Palaeographica. Weitere Überlegungen zur epigraphischen Auszeichnungsmajuskel in byzantinischen Handschriften, vor allem auf Basis der Analyse von Texten in Versform 87 (+ pl. 9)
Scrivener, 1894, A Plain Introduction to the Criticism of the New Testament
Van Regemorter, 1954, La reliure des manuscrits grecs
Weitzmann, 1935, Die byzantinische Buchmalerei des 9. und 10. Jahrhunderts 82, 85
0051 Soden, 1902, Die Schriften des Neuen Testaments in ihrer ältesten erreichbaren Textgestalt hergestellt auf Grund ihrer Textgeschichte cod. ε1033 I.1; I.2 135, 312; 1106
0063 Aland et al., 1994, Kurzgefaßte Liste der griechischen Handschriften des Neuen Testaments 93
0146z Agati, 1992, La minuscola "bouletée" 325
0436 Buberl, 1917, Die Miniaturenhandschriften der Nationalbibliothek in Athen N° 8 13-14; Taf. XVI
0437 Delatte, 1926, Les manuscrits à miniatures et à ornements des Bibliothèques d'Athènes
0728v Lafleur, 2012, Which Criteria for Family 13 (f13) Manuscripts ? 105-148
0855qb Lucà, 1985, Rossano, il Patir e lo stile rossanese. Note per uno studio codicologico-paleografico e storico-culturale 134
1378t Weitzmann, 1996, Die byzantinische Buchmalerei des 9. und 10. Jahrhunderts: Addenda und Appendix 69
1384n Džurova, 2012, À propos de l'ornementation des manuscrits transcrits en minuscule bouletée. Le tétraévangile de Tirana, Korçë 92, écrit à l'encre rouge. Notes préliminaires 371 & n. 36
R(III)0438 Marava-Chatzinicolaou and Toufexi-Paschou, 1978, Κατάλογος μικρογραφιών βυζαντινών χειρογράφων της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος,τ. Α΄ Χειρόγραφα Καινής Διαθήκης Ι΄-ΙΒ΄ αιώνος N° 9 56-62 n°9; figs. 72-88
R(III)1084 Lucà, 1986, Manoscritti 'rossanesi' conservati a Grottaferrata. Catalogo 54
R(III)1848 Hutter, 1982, Corpus der byzantinischen Miniaturenhandschriften. III, Oxford, Bodleian Library 3 III.1; IV.1; V.1 324; 82; 41

Contenu :

Numéro Titre Folios Siècle Date Support Principal Remarque Copistes, Possesseurs & Autres Révision
1.G Custodiae 10-11 ? Parchemin - Reproductio VMR uidetur esse integra. - Custodiae antiquae e codice pergaminaceo duabus columnis exarato sumptae: in initio folium unum, cuius pars ad tegumentum est adglutinata; et in fine folium alterum, cuius pars ad tegumentum est adglutinata. Copistes :
Possesseurs :
Autres :

Témoins (3)

Folios Auteur (Rôle) Oeuvre Identifiant Recension
ou partie
Auteur de la recension (Rôle) BHG Date Lit. Siècle Date Commentaire Contenu Rev. Biblio.
contre-plat. ant.-Iv ; 220r-v ; contre-plat post. Iohannes Chrysostomus In Matthaeum homiliae 1-90
  • CPG 4424
10-11 ? Fragmenta e hom. 87 (PG 58, 769, lin. 15-770, lin. 19).
Incipit abruptus
το πρετωριον (πραιτωριον)· [...] επ' αυτον ολιν (ολην) την σπιραν (σπειραν)· και ενεδυσαν αυτον χλαμυδα
Desinit abruptus
επειδη γαρ ειπωντες τω Πιλατω ανελειν
I Annotationes Annotatio maior 10-11 ? - Probationes calami uidentur esse. - Non intellexi.
f. contre-plat post. quart. 2 Annotationes Annotatio maior 10-11 ?
Numéro Titre Folios Siècle Date Support Principal Remarque Copistes, Possesseurs & Autres Révision
2.A Tetraeuangelium cum prologis, epigr., canonibus, capitulis, subscr., imag., tabulis liturgicis, specialibus 001-219 11 (1/2) Parchemin - Post f. 1 et 2 deesse uidentur aliquot folia; post f. 190 desunt aliquot folia. - Tempore scribendi huius codicis parum disconuenit inter auctores: s. 11 (1/2) opinatur Hutter 2016; a. 1040-1090 Lucà 2001; s. 11 in. Chatzinicolaou–Paschou 1978, Lake–Lake 1941; s. 11 Aland 1994, Gregory 1900; s. 10 ex.-11 in. Lafleur 2013 (p. 157), Weitzmann 1935, Paschou 2002; s. 10 ex. Canart 1978, Lafleur 2013 (p. 115); ante a. 960 ca. Lafleur 2012, "Which Criteria ..."; s. 10 Sakkelion–Sakkelion 1892, Scrivener 1894, Delatte 1926; s. 11-12 Buberl 1917; s. 12-13 Soden 1907. - De loco codicis exarandi item diuersae sunt opiniones: in Calabria exaratum fuisse censent Hutter 2016, Paschou 2002 (uel Romae), Jacob 2002, Lucà 2001, Bonicatti 1959, Soden 1902; Capuae Grabar 1972 (dubitanter); in Apulia Weitzmann 1996 (dubitanter), D'Agostino 1995, Cavallo 1983; alicubi in Italia meridionali Agati 1991, Buberl 1917 (dubitanter); Cypri Chatzinicolaou–Paschou 1978. Copistes :
Possesseurs :
Autres :
Répertoire Numéro Url Remarque
Aland minuscules 788

Témoins (25)

Folios Auteur (Rôle) Oeuvre Identifiant Recension
ou partie
Auteur de la recension (Rôle) BHG Date Lit. Siècle Date Commentaire Contenu Rev. Biblio.
001 Prologi Librorum Biblicorum In Euang.: excerptum ex Irenaeo de quattuor euangeliis "ὁ τῶν ἁπάντων τεχνίτης... συνεγράψατο εὐαγγέλιον" 11 (1/2) - In forma crucis.
Titulus initialis
Προλογος των κανονων
Incipit
Ο των απαντων τεχνιτης θεος
Desinit
εις την Εφεσον το επωνυμον εαυτου ευαγγελιον συνεγραψατο.
001 Versus et epigrammata Incipit "ευρημα εκ θεου"
  • DBBE Type 5548
11 (1/2)? - Hymnus in Pretiosam Crucem. - In spatio uacuo prologi posita scriptura maiuscula decoratiua, cf. Prologum supra.
Incipit
ευρεμα εκ θεου σταυρος ο θειος
Desinit
και σωτηρια και καυχημα υπαρχει.
001 marg. inf. Annotationes Annotatio anagraphica possessoris 17 - Vice uersa scriptum.
Textus
το παρον τετραβαγγελο (τετραευαγγελιον) υπαρχει της μονης του κυριου ημων ηνχω(?) οιος να το παρη [...]
001v Eusebius Caesariensis Ep. ad Carpianum
  • CPG 3465.1
  • PTB G11300
11 (1/2) - Des. mut. - Post f. 1 uidentur deesse aliquot folia.
Titulus initialis
Ευσεβιος Καρπιανω αγαπητω αδελφω εν κυριω χαιρειν.
Incipit
Αμμωνιος ο μεν ο Αλεξανδρευς
Desinit abruptus
ιδιως ανεγραψεν [
002-2v Eusebius Caesariensis Canones Euangeliorum
  • CPG 3465.2
  • PTB G11301
11 (1/2) - Inc. et des. mut. - Canon 2 et initium canonis 3 tantummodo. - Post f. 2 uidentur deesse aliquot folia.
003 a-va Capitula librorum biblicorum In Matth.: capitula 11 (1/2)
Desinit
ξη΄ περι της αιτησεως του σωματος του κυριου.
003v a Subscriptiones librorum biblicorum In Matth.: von Soden p. 297-299 [40]-[58] 11 (1/2) - Scriptura maiuscula. - F. 4r uacuum.
Textus
το κατα Ματθαιον ευαγγελιον εγραφη εβραιστι εν Παλαιστινη, μετα ηʹ ετη της αναληψεως του κυριου. εχη (εχει) δε ρηματα ͵βφκβʹ, στιχους ͵βφξʹ.
Stichometria et alia numerica
cf. textum supra
004v Imagines Imago picta 11 (1/2)? - Imago Matth. euang. - Cf. Chatzinicolaou–Paschou 1978, p. 58-59: forsitan haec imago paulo antiquior est codicis scriptura.
(Vis. contenu) portrait
(Vis. position) pleine page
PTB_#
G15071.Mt
PTB_info
Matthew seated, writing; stool, footstool, desk; inkwell with pen-box; architectural frame
005 a-58a Testamentum nouum Euangelium sec. Matthaeum 11 (1/2)
Titulus initialis
Titulus finalis
058 b-vb Capitula librorum biblicorum In Marc.: capitula 11 (1/2)
Desinit
μη΄ Περι αιτησεως του σωματος του κυριου.
058v b-vb Subscriptiones librorum biblicorum In Marc.: von Soden, p. 297-299 [40-58] 11 (1/2) Scriptura maiuscula.
Textus
εκ του κατα Μαρκον ευαγγελιον (sic) εγραφη ρωμαιστι εν Ρωμη μετα ετη ιβʹ της αναληψεως του κυριου. εχει δε ρηματα ͵αχοεʹ, στιχους ͵αχιϛʹ.
Stichometria et alia numerica
cf. textum supra
059 a-92vb Testamentum nouum Euangelium sec. Marcum 11 (1/2)
Titulus initialis
Titulus finalis
Stichometria et alia numerica
στιχων ͵βσ΄.
092v b-93vb Capitula librorum biblicorum In Luc.: capitula 11 (1/2)
Desinit
πγ΄ Περι Κλεοπα.
093v b Subscriptiones librorum biblicorum In Luc.: von Soden p. 297-299 [40] - [58] 11 (1/2) Scriptura maiuscula.
Textus
Το κατα Λουκαν ευαγγελιον εγραφη, ελληνιστι εις Αλεξανδρειαν την μεγαλην μετα ιεʹ ετη, της αναληψεως του κυριου. εχει δε ρηματα ͵γωγʹ, στιχους ͵βψνʹ.
Stichometria et alia numerica
cf. textum supra
094 a-150b Testamentum nouum Euangelium sec. Lucam 11 (1/2) F. 150 uacuum.
Titulus initialis
Titulus finalis
151 a-190vb Testamentum nouum Euangelium sec. Iohannem 11 (1/2) - Des. mut. (explicit textus ad Ioh. 21,20) - Post f. 190 desunt aliquot folia. - Pericopa de adultera (Ioh. 8,1-11) est in medio euang. sec. Luc. posita (post Luc. 22,1).
Titulus initialis
Desinit abruptus
επι το στηθος αυτου και ειπεν, κυριε [
Apparatus Eusebianorum parallelorum
190v marg. inf. Annotationes Annotatio de numero foliorum uel paginarum 19? Annotatio de foliis desideratis.
191 a-215b Liturgica Tabulae liturgicae 11 (1/2) Inc. mut.
202v b Versus et epigrammata Incipit "μέμνησο, σῶτερ" (epigramma anagraphicum copistae)
  • DBBE Type 4949
11 (1/2)
Textus
μεμνησο σωτερ Λεοντος αρητηρος τω κτησαμενω και ξυσαντι εν ποθω.
215v a-216va Ius canonicum Notitiae episcopatuum 11 (1/2) - Notitiae sedum patriarchalium. - Ed. A. Delatte, Anecdota Atheniensia I, 1927, p. 322-323.
Titulus initialis
Γνωσις και επιγνωσις των πατριαρχικων θρονων.
Incipit
Πρωτος θρονος και πρωτα πατριαρχεια Ιεροσολυμων
Desinit
θ΄ των δε σεραφιμ οι αρχιεπισκοποι των ανω ουρανων.
216v a-217vb Ius canonicum Concilia 11 (1/2) - Excerptum canonicum e Synodo Nicaeno, cf. etiam opus sequens.
Titulus initialis
εκ των εν Νικαια συνοδων τιη΄ αγιων πατερων, και των διαταξεων των αγιων αποστολων περι εορτων και νηστειων και της τεσσαρακοστης, και του Πασχα.
Incipit
Αρχη των νηστειων καθως γεγραπται
Desinit
και διαστρεψαι σπουδαζοντες τα ορθως γεγραμμενα.
217v b-218b Chronologica Explanatio chronologica de Paschate 11 (1/2) Fortasse est continuatio operis praecedentis.
Titulus initialis
Περι του Πασχα.
Incipit
Δει ουν αδελφοι τους τω τιμιω αιματι εξαγορασθεντας
Desinit
εν αυταις, αλλ᾽ ο υπενθη.
218 b-va Indices christiani rerum notabilium Index decem apparitionum domini post resurrectionem
  • BHG 0779zr (Pars I)
11 (1/2)
Titulus initialis
δεκα επιφανειαι του κυριου μετα την αναστασιν.
Incipit
α΄ Ταις περι Μαριαν
Desinit
ι΄ Εις το ορος των ελαιων εν τω ουρανω ανερχομενος.
218v a Indices christiani rerum notabilium Index quatuor apparitionum domini post ascensionem
  • BHG 0779zr (Pars II)
11 (1/2) Sine diuisione uisuali cum praecedente.
Incipit
μετα δε την εις ουρανους ανοδον
Desinit
ως Κλημης και Ιωσιππος.
218v a-219b Indices apostolorum De apostolorum parentibus
  • BHG 0157
0157 11 (1/2) F. 219v uacuum.
Titulus initialis
Τα ονοματα των ιβ´ αποστολων εκ ποιων γονεων και εκ ποιας χωρας και πως ετελειωθησαν.
Incipit
Πετρος και Ανδρεας αδελφοι
Desinit
ο δε Μαρκος εν Αλεξανδρεια τελειουται.