Pinakes | Πίνακες

Textes et manuscrits grecs

Numéro diktyon : 66985

Type de cote : Actuelle

Titre : Tetraeuangelium

Auteurs de la notice :

  • Rédigé par : Castelli Emanuele
  • Vérifié par : Dirkse Saskia

Equipe référente :

ParaTexBib

Copistes, possesseurs & autres :

Nom Siècle Dates Remarque Nature de la relation Folios Commentaire Pinakes - auteur
Niccolò V papa 14-15 1397-1455 Papauté : 1447-1455 possesseur Voir Manfredi and Potenza, 2022
  • Nicolaus papa V

Identifiants :

Répertoire Numéro Url Remarque
Arca 31490
Aland majuscules 028 = S.028
Vatican numérisation Vat. gr. 0354

Bibliographie :

Catalogues

Répertoire Titre Commentaires Tome Pages
0831 Devreesse, 1937, Bibliothecae Apostolicae Vaticanae… Codices Vaticani graeci. Codices 330-603 38-39

Études sur le manuscrit

Répertoire Titre Commentaires Tome Pages
Der Nersessian, 1937, Manuscrits arméniens illustrés des XIIᵉ, XIIIᵉ et XIVᵉ siècles de la Bibliothèque des Pères Mekhitharistes de Venise 48
Maxwell, 2021, Dating Middle Byzantine Gospel Books: The Gospels of Dionysios and Paris. Gr. 63 305
Orsini, 2019, Studies on Greek and Coptic Majuscule Scripts and Books 144, 145 Fig. 53, 160, 188, 190

Général

Répertoire Titre Commentaires Tome Pages
Choulis, 2013, Conservation treatments on the Greek Manuscripts of the Fondo antico in the Vatican Library under Paul V (1605-1621)
D'Aiuto et al., 2000, I Vangeli dei Popoli. La Parola e l'immagine del Cristo nelle culture e nella storia N° 37. Descrizione del Vat. Gr. 354 a cura di Paola Degni. 204-207
Dobrynina, 2018, Colophons and Running Titles. On New Terminology in Describing Greek Manuscripts of the Ninth-Tenth Centuries
Džurova, 2011, Manuscrits grecs enluminés des Archives nationales de Tirana (VIe-XIVe siècles), Études choisies, vol.1, texte 77
Elliott, 2015, A Bibliography of Greek New Testament Manuscripts. Third Edition 86-87
Follieri, 1969, Codices graeci Bibliothecae Vaticanae selecti, temporum locorumque ordine digesti, commentariis et transcriptionibus instructi 2, 17-19, 99, 100; Tab. 7-8
Granić, 1922, Die Subscriptionen in den datierten griechischen Handschriften des 9. und 10. Jahrhunderts. II. Darstellender Teil
Hunger, 1977, Epigraphische Auszeichnungsmajuskel. Beitrag zu einem bisher kaum beachteten Kapitel der griechischen Paläographie 194 n. 2, 199 n. 23, 200, 207
Leroy, 1964, Les manuscrits syriaques à peintures conservés dans les bibliothèques d’Europe et d’Orient. Contribution à l’étude de l’iconographie des Eglises de langue syriaque 96-97
Lorusso, 2016, Locating Greek Manuscripts through Paratexts: Examples from the Library of Cardinal Bessarion and other Manuscript Collections 226, 246 (n. 52 et 53), 250, 253
Manfredi and Potenza, 2022, I codici greci di Niccolò V. Edizione dell’inventario del 1455 e identificazione dei manoscritti. Con approfondimenti sulle vicende iniziali del fondo Vaticano greco della Biblioteca Apostolica Vaticana
Martani, 2003, The theory and practice of ekphonetic notation: the manuscript Sinait. gr. 213 32 n. 90
Martani, 2004, Das ekphonetische Notationssystem in den datierten Evangeliarien des 10. Jahrhunderts
Mercati, 1904, Un frammento delle Ipotiposi di Clemente Alessandrino 3-15.
Nelson and Bona, 1991, Relative size and comparative value in Byzantine illuminated manuscripts : some quantitative perspectives 351
Nelson, 1980, The Iconography of Preface and Miniature in the Byzantine Gospel Book 95
Nordenfalk, 1938, Die spätantiken Kanontafeln. Kunstgeschichtliche Studien über die eusebianische Evangelien-Konkordanz in den vier ersten Jahrhunderten ihrer Geschichte
Orsini, 2013, Scrittura come immagine. Morfologia e storia della maiuscola liturgica bizantina 11, 48-52
Orsini, 2016, La maiuscola ogivale inclinata. Contributo preliminare 98, 100 (pl. 3), 113
Perria, 2011, Γραφίς. Per una storia della scrittura greca libraria (secoli IV a.C. - XVI d.C) 51-52
Weitzmann, 1935, Die byzantinische Buchmalerei des 9. und 10. Jahrhunderts 75
0287q Dobrynina, 2013, Сводный каталог греческих иллюминированных рукописей в российских хранилищах. Т. 1, Рукописи IX-X вв. в Государственном историческом музее, ч. 1 Système décoratif avec recours systématique aux titres courants, mais sans colophons. 22 (n. 49)
0855x Touliatos-Banker, 1987, Check List of Byzantine Musical Manuscripts in the Vatican Library
1378t Weitzmann, 1996, Die byzantinische Buchmalerei des 9. und 10. Jahrhunderts: Addenda und Appendix 63, 68
1384na Džurova, 2011, Le tétraévangile Korçë 93 30
R(III)0089 Reuss, 1941, Matthäus-, Markus- und Johannes-Katenen nach den handschriftlichen Quellen untersucht 74

Contenu :

Numéro Titre Folios Siècle Date Support Principal Remarque Copistes, Possesseurs & Autres Révision
1.G Custodiae antiquae I-II 09 Parchemin - riproduzione VMR apparentemente completa per i manoscritto antico. - 1 foglio de guardia moderna, vuoto (perg.), non numerato + contropiatto - (f. I-II) 1 bifoglio di guardia iniziali, di reimpiego (perg.) - (f. III-IV) 1 bifoglio di guardia moderna (carta); sul f. IVr, si legge Εὐαγγελικοὶ Κανόνες. Al di sotto: Τὰ Τέσσαρα Εὐαγγέλια. - (f. 235) foglio di guardia finale (cf. UC 4G). - 1 foglio di guardia finale moderna, vuoto (perg.), non numerato + contropiatto - testo, in 2 colonne, in maiuscola ogivale appena inclinata. Cf. Degni (in D'Aiuto et al., 2000), pp. 204-207. Copistes :
Possesseurs :
Autres :

Témoins (2)

Folios Auteur (Rôle) Oeuvre Identifiant Recension
ou partie
Auteur de la recension (Rôle) BHG Date Lit. Siècle Date Commentaire Contenu Rev. Biblio.
I-Iv Basilius Seleuciensis Homilia in Passionem Domini
  • CPG 6662
  • BHG 0422p
  • CPG 2276
0422p 9 Porzione di omelia pubblicata in PG 28, 1057 A 7 - D 4 tra le opere spurie di Atanasio di Alessandria.
Incipit abruptus
ὑπὸ τούτων ἡ ἀπαρχή
Desinit abruptus
ἐν τῆ κατηγορία διαδήμα[τος]
  • Bollandistes
II-IIv Epiphanius Constantiensis (Auteur supposé (tradition manuscrite)) In diuini corporis sepulturam
  • CPG 3768
  • BHG 0808e
0808e 9 - Porzione di omelia pubblicata in Migne 43, 441 B 9 -444 A 9. - Sul margine superiore della seconda colonna di IIv breve scritta in greco - Sul margine inferiore di tutte e due le colonne breve scritta in latino. - ff. III-IV: cf. supra Remarque.
Incipit abruptus
[ἑ]σπέραν (ἑσπέραν) ἐπετελοῦντο
Desinit abruptus
πρῶτοι ποιμένες την
  • Bollandistes
Numéro Titre Folios Siècle Date Support Principal Remarque Copistes, Possesseurs & Autres Révision
2.A Tetraeuangelium cum canonibus, capitulis, prologis, subscr., specialibus 001-234 10 0949.03.01 Parchemin - Il testo biblico è copiato normalmente su due colonne di 30 righe ciascuna; solo i primi folia dei vangeli sono scritti a pagina piena. - Scrittura maiuscola ogivale leggermente inclinata. La maiuscola ogivale, diritta o leggermente inclinata, è utilizzata anche per la lettera e i canoni eusebiani, per i 'kephalaia', i 'titloi' dei singoli capitoli dei vangeli e per gli scoli e le varie annotazioni marginali. Cf. Devreesse 1937, pp. 38-39: Degni (in D'Aiuto et al., 2000), p. 204-207 - programmata e capitula inseriti in una cornisce architettonica. - il testo biblico è accompagnato da vari marginalia: i più significativi si trovano: al f. 18r su Matteo 1,15; al f. 19r su Matteo 1,18; al f. 21r su Matteo 2,23; al f. 23r su Matteo 4,18; al f. 30r su Matteo 8,2; al f. 51v su Matteo 17,24.27; al f. 74r su Matteo 27,17; al. f 131r su Luca 6,1; al f. 176v su Luca 24,13; al f. 177r su Luca 24,18. Per questi e altri marginalia cf. Mercati, 1904. - Pericope dell'Adultera (Ioh, 7,53 - 8,11) atetizzata con obeli. All'inizio della pericope, sul margine interno della prima colonna, si legge ὑπέρβα per segnalare il brano atetizzato. Allo stesso modo fa il copista ai ff. 34, 58,121r -v, 122, 131v, 168v, 169v. Copistes :
Possesseurs :
Autres :
Répertoire Numéro Url Remarque
Aland majuscules 028 = S.028

Témoins (21)

Folios Auteur (Rôle) Oeuvre Identifiant Recension
ou partie
Auteur de la recension (Rôle) BHG Date Lit. Siècle Date Commentaire Contenu Rev. Biblio.
001-5 Eusebius Caesariensis Ep. ad Carpianum
  • CPG 3465.1
  • PTB G11300
10 0949.03.01 - Lettera a Carpiano e canoni eusebiani inseriti all'interno di architetture figurate a una o più arcate o in spazi ben ripartiti. - Per quel che riguarda il tempietto in cui sono inseriti i canoni.
Incipit abruptus
τὰς ὁμοφώνους τῶν λοιπῶν εὐαγγελιστῶν
Desinit
τὰ παραπλήσια λέγοντας αὐτοὺς εὑρήσεις. ἔρρωσο ἐν κυρίω.
005v-13 Eusebius Caesariensis Canones Euangeliorum
  • CPG 3465.2
  • PTB G11301
10 0949.03.01 - La fine di ogni canone eusebiano è contrassegnata con una propria "subscriptio": cf. f. 6v, 8v, 9r, 9v, 10v, 11r, 11v (col. a e col. b), 12r (col. a e col. b), 12v (col. a e col. b), 13r. - Il f. 13v è riservato al titulus finalis.
Titulus finalis
ὐπόθεσις κανόνος τῆς τῶν εὐαγγελιστῶν συμφωνίας
014 Recapitulationes, programmata et indices rerum biblicarum Programma in euangelia 10 0949.03.01
Titulus initialis
πρόγραμμα εἰς τὸ ἅγιον εὐαγγέλιον.
Incipit
Τὰ τῆς νέας πάνσεπτα ταῦτα βιβλία, ἐν ἑκάστω εὐαγγελιστῆ, εἰς κεφάλαια καὶ τίτλους διαιρείται·
Desinit
ὁ δὲ ἅγιος Ἰωαννης, τίτλους ιηʹ, κεφάλαια σλβʹ.
(Vis. contenu) autre élément figuratif
014v a-15v b Capitula librorum biblicorum In Matth.: capitula 10 0949.03.01 cum capitulis parallelis.
Desinit
ξηʹ Περὶ τῆς αἰτῆσεως τοῦ κυριακοῦ σώματος. Μαρκος μηʹ · Λουκας πβʹ · Ἰωαννης ιηʹ
Stichometria et alia numerica
ὁμοῦ κεφάλαια ͵αρξεʹ · τίτλοι σιζʹ στίχοι ͵θτʹ.
016 Prologi Librorum Biblicorum In Euang.: definitio nominis euangelii secundum Ioh. Chrysostomum (von Soden [80] p. 301) 10 0949.03.01 F. 16v: bianco.
Incipit
Ἐυαγγέλιον τὸ θεῖον τοῦτο βιβλίον λέγεται διότι κρίσεως ἀναίρεσιν
Desinit
τῶν οὐρανῶν, πᾶσιν εὐαγγελίζεται.
017-77va Testamentum nouum Euangelium sec. Matthaeum 10 0949.03.01 - ll vangelo è corredato da numerosi marginalia. cf. UC Remarque e UC 3.Q
Titulus initialis
Titulus finalis
Stichometria et alia numerica
στίχοι ͵βχʹ.
077v b-vb Subscriptiones librorum biblicorum In Matth.: von Soden p. 297-299 [40]-[58] 10 0949.03.01
Textus
τὸ κατὰ Ματθαῖον εὐαγγέλιον ἐξεδόθη ὐπ’ αὐτοῦ ἐν Ἱερουσαλὴμ μετὰ χρόνους ὀκτὼ τῆς Χριστοῦ ἀναλήψεως.
077v b Annotationes Annotatio anagraphica copistae 10 0949.03.01
Textus
Ιησου σῶσόν με Μιχαὴλ σὸν οἰκέτην.
078 a-vb Capitula librorum biblicorum In Marc.: capitula 10 0949.03.01
Textus
μηʹ Περὶ τῆς αἰτήσεως τοῦ σώματος τοῦ Κυρίου.
079-115b Testamentum nouum Euangelium sec. Marcum 10 0949.03.01 Titolo finale + sticometria del vangelo compaiono al folio immediatamente successivo insieme alla subscriptio.
Titulus initialis
115v Subscriptiones librorum biblicorum In Marc.: von Soden, p. 297-299 [40-58] 10 0949.03.01
Textus
εὐαγγέλιον κατὰ Μάρκον, στίχοι ͵αχʹ. τὸ κατὰ Μάρκον εὐαγγέλιον ἐξεδόθη μετὰ χρόνους ιʹ τῆς τοῦ Χριστοῦ ἀναλήψεως.
Stichometria et alia numerica
Cf. supra.
115v Annotationes Annotatio anagraphica copistae 10 0949.03.01
Textus
δόξα τῶ θεῶ ἡμῶν· ἀμήν. Ἱησου σῶσόν με Μιχαὴλ μοναχόν.
116-117 Capitula librorum biblicorum In Luc.: capitula 10 0949.03.01
Desinit
πγʹ Περὶ Κλεόπα.
117v-178vb Testamentum nouum Euangelium sec. Lucam 10 0949.03.01 Titolo finale + sticometria del vangelo compaiono al folio immediatamente successivo insieme alla subscriptio.
Titulus initialis
179 Subscriptiones librorum biblicorum In Luc.: von Soden p. 297-299 [40] - [58] 10 0949.03.01
Textus
εὐαγγέλιον κατὰ Λουκᾶν στίχοι ͵βωʹ. τὸ κατὰ Λουκᾶν εὐαγγέλιον ἐξεδόθη μετὰ χρόνους ιεʹ τῆς τοῦ Χριστοῦ ἀναλήψεως.
Stichometria et alia numerica
cf. supra.
179v Capitula librorum biblicorum In Ioh.: capitula 10 0949.03.01
Desinit
ιηʹ Περὶ τῆς αἰτήσεως τοῦ κυριακοῦ σώματος.
180-224vb Testamentum nouum Euangelium sec. Iohannem 10 0949.03.01 - Titolo finale + sticometria del vangelo compaiono insieme alla subscriptio: cf. infra. - Per la pericope dell'adultera, cf. supra Remarque.
Titulus initialis
224v b Subscriptiones librorum biblicorum In Ioh.: von Soden p. 297-299 [40] - [58] 10 0949.03.01
Textus
εὐαγγέλιον κατὰ Ἰωάννην στίχοι ͵βτʹ. τὸ κατὰ Ἰωάννην εὐαγγέλιον ἐξεδόθη μετὰ χρόνους λβʹ τῆς τοῦ Χριστοῦ αναλήψεως
Stichometria et alia numerica
cf. infra.
225-232v b Liturgica Varia 10 0949.03.01 I f. 225r - 232v contengono alcune letture per le celebrazioni del giovedì e del venerdì santo. In particolare: - f. 225r-225v contengono la pericope Matteo 26, 1-20; - f. 225v-226r Giovanni 13, 3-17; - f. 226v-227r contengono Matteo 26,26-39; - f. 227v contiene Luca 22, 43-45; - f. 227v-231r contengono Matteo 26, 40-27, 38; - f. 231 ancora Luca 22, 39-43; - f. 231r-232r contengono il testo di Matteo 27, 39-54; - f. 232r-232v Giovanni 19,31-37; - f. 232v compare il testo di Matteo 26, 55-61.
232v b-234v a Liturgica Varia 10 0949.03.01 F. 232v - 234v contengono letture "in dormitionem b. Verginae Mariae" e "in venerabilem Crucem", tratti rispettivamente dal vangelo secondo Luca 19, 38-42 e 11, 27-29 e dal vangelo secondo Giovanni 19, 6. 9-11). Cf. Devreesse, 1937, p. 38.
234v a Annotationes Annotatio anagraphica copistae 10 0949.03.01 F. 234v b in bianco. Solo su 4 des. compare breve scritta in latino, la quale segnala l'anno di copiatura del manoscritto, il 949.
Textus
Ἐγραφει ἡ τιμία δέλτος αὕτη διὰ χειρὸς ἐμοῦ Μιχαὴλ μοναχοῦ ἁμαρτωλοῦ · μηνὶ μαρτίω αʹ ἡμέρα εʹ · ὥρα ϛʹ · ἔτους ͵ϛυνζʹ ινδικτιωνος ζʹ.
Numéro Titre Folios Siècle Date Support Principal Remarque Copistes, Possesseurs & Autres Révision
3.Q Excerpta patristica uaria 018v, 030, 074, 131, 182 10 Il testo dei quattro vangeli è corredato da numerosi marginalia in maiuscola ogivale. Gli studiosi dissentono sulla mano che li ha realizzati: alcuni la considerano forse di età poco posteriore (cf. quanto nota Mercati 1904). Mercati 1904 ha identificato ed edito i vari marginali. Qui sono segnalati i più importanti. Copistes :
Possesseurs :
Autres :

Témoins (5)

Folios Auteur (Rôle) Oeuvre Identifiant Recension
ou partie
Auteur de la recension (Rôle) BHG Date Lit. Siècle Date Commentaire Contenu Rev. Biblio.
018v marg. sin.-18v Hippolytus Thebanus Syntagma chronologicum
  • BHG 0779h-hd, 1046i
10 0949
Titulus initialis
Incipit
Ματθὰν ὁ ἱρεὺς (ἱερεὺς) ἐν Βηθλεὲμ γεννᾶ
Desinit
Σίμωνα· Ἰούδαν· Ἰωσή · Ἐσθηρ · Μαρίαν.
Titulus finalis
030 marg. dextr. Clemens Alexandrinus Hypotyposes
  • CPG 1380
10 0949 ed. Mercati 1904, p. 3
Titulus initialis
Κλ (Κλήμεντος) ἐκ τῆς ϛʹ τῶν ὑποτυπόσεων (ὑποτυπώσεων)
Incipit
Καὶ τὸν λεπρὸν ἐθεράπευσεν καὶ εἶπεν· δεὶξον σεαυτὸν τοῖς ἱερεῦσιν εἰς μαρτύριον· διὰ τοιαύτην παράδοσιν·
Desinit
ἦλθεν ὁ Χριστός καὶ πιστεύσὰτε αὐτῶ·
Titulus finalis
074 marg. dextr. Anastasius Antiochenus I Opera 10 0949
Titulus initialis
Ἀναστασίου ἐπισκόπου Ἀντιοχείας
Incipit
παλαιοῖς πάνυ ἀντιγραφοις ἐντυχὼν.
Desinit
ἐχθρὸν δὲ τὸ μὴ κατάλληλων (καταλλήλον)·
131 marg. dextr. Isidorus Pelusiota Epistulae
  • CPG 5557
10 0949
Titulus initialis
Ἰσιδώρου ἐξ επιστoλων
Incipit
δια τι δευτερόπρωτον εἴρηται
Desinit
ἑορτήν· καὶ σάββατον δευτερόπρωτον ἐκάλουν·
Titulus finalis
182 marg. dextr. Scholia exegetica biblica Varia marginalia exegetica in libros biblicos 10 0949 Testo edito da Mercati, Un frammento delle Ipotiposi, Roma 1904, p. 15.
Titulus initialis
Incipit
ὁ πέμψας Ἰωάννην βαπτίζειν. εἶπεν αὐτω
Desinit
μέχρι νῦν ἀγνοούμενος · περι οὖ ἀορίστως εἶπον.
Titulus finalis
Numéro Titre Folios Siècle Date Support Principal Remarque Copistes, Possesseurs & Autres Révision
4.G Custodiae finales 235 15 Parchemin Foglio di reimpiego. Per i altri foglio di guardia finale, cf. supra Copistes :
Possesseurs :
Autres :

Témoins (1)

Folios Auteur (Rôle) Oeuvre Identifiant Recension
ou partie
Auteur de la recension (Rôle) BHG Date Lit. Siècle Date Commentaire Contenu Rev. Biblio.
235-235v b Opera non graeca Opera in lingua latina 15 Foglio di reimpiego, utilizzato come guardia: esso proviene da un codice latino (XV sec.), scritto a due colonne, cucito nell'attuale manoscritto come foglio di guardia. Continene frammento della "lecturae aureae super lib. I Decretalium" di Bernardo Compostellano. cf. Devreesse 1937, pp. 39-39 e Degni 2000, p. 204.