Résumé :
Abstract: Istanbul TSMK G.İ. 36 (formerly codex Constantinopolitanus / Seragliensis graecus 36) is a crucial and often unique witness to the text of the Taktika of Nikephoros Ouranos, a vast compendium of military science compiled c.1000, which remains largely unedited. Produced in the early 1430s, TSMK G.İ. 36 also provides the latest evidence for Byzantine book production in this field of knowledge and is a rare specimen of a pre-1453 codex that survived in the Ottoman sultanic library. Although re-discovered in the Topkapı Palace in 1887, difficulties of access long hindered scholarly inquiry and today it is the least studied manuscript of Byzantine military literature. This paper offers the first comprehensive study of TSMK G.İ. 36, an integrated codicological and philological investigation, which surveys and revises prior scholarship, provides a detailed description of the codex, and assesses its textual affinities and editorial significance for a complete critical edition of Ouranos’ Taktika.
Keywords: military treatises, codicology, textual transmission, medieval Greek philology
Περίληψη: Το χειρόγραφο Ιstanbul TMSK G.İ. 36 (παλαιότερα γνωστό ως codex Constantinopolitanus / Seragliensis graecus 36) αποτελεί σημαντικός και σε αρκετά χωρία μοναδικός μάρτυρας του κειμένου των Τακτικά του Νικηφόρου Ουρανού, μιας ιδιαιτέρως εκτεταμένης πολεμικής πραγματείας που συντάχθηκε περί το 1000 και παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανέκδοτη. Ο κώδικας TSMK G.İ. 36, έργο των αρχών της δεκαετίας του 1430, αποτελεί το τελευταίο παράδειγμα βυζαντινού χειρογράφου του είδους και είναι μια σπάνια περίπτωση κώδικα παλαιότερου του 1453 που διασώθηκε στην οθωμανική σουλτανική βιβλιοθήκη. Αν και εντοπίστηκε στο ανάκτορο του Τοπκαπί το 1887, δυσκολίες στην πρόσβαση εμπόδισαν επί μακρόν την επιστημονική του έρευνα και παραμένει έως σήμερα το λιγότερο μελετημένο χειρόγραφο στον χώρο των βυζαντινών στρατιωτικών πραγματειών. Η παρούσα εργασία είναι η πρώτη συστηματική μελέτη του TSMK G.İ. 36. Αποπειράται μια ολοκληρωμένη κωδικολογική και φιλολογική έρευνα, όπου μελετάται και αναθεωρείται η παλαιότερη βιβλιογραφία, παρέχεται μια λεπτομερής περιγραφή του κώδικα και αξιολογούνται οι ομοιότητες σε επίπεδο κειμένου και η σημασία του για μια πλήρη κριτική έκδοση των Τακτικών του Νικηφόρου Ουρανού
ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ: στρατιωτικές πραγματείες, κωδικολογία, κειμενική μετάδοση, μεσαιωνική ελληνική φιλολογία
