Pinakes | Πίνακες

Textes et manuscrits grecs

Lien :  |  | 

Résumé :

Περίληψη : Ἡ ἀνὰ χεῖρας μελέτη ἐπιχειρεῖ, μὲ στέρεα ἐπιστημονικὰ καὶ παλαιογραφικὰ δεδομένα, νὰ ἐπιλύσει ἕνα χρονίζον ἐρευνητικὸ ζητούμενο ποὺ ἀφορᾶ τὴν ταυτότητα τοῦ γραφέα ἑνὸς χειρόγραφου κώδικα τοῦ 17ου αἰώνα, ποὺ σήμερα φυλάσσεται στὸ Ἱστορικὸ καὶ Παλαιογραφικὸ Ἀρχεῖο τοῦ ΜΙΕΤ στὴν Ἀθήνα καὶ φέρει τὸν ταξινομικὸ ἀριθμὸ 3, καὶ νὰ ἀναδείξει τὴ σχέση του μὲ τὸν χειρόγραφο κώδικα 42 τῆς Μονῆς Χοζοβιώτισσας στὴν Ἀμοργό. Μέσα στὸ πλαίσιο τῆς ἐν λόγω διερεύνησης ἀποκαλύπτεται γιὰ πρώτη φορὰ ὅτι ὁ κώδικας ἔχει ἐν τέλει ἀντιγραφεῖ ἀπὸ δύο διαφορετικοὺς βιβλιογράφους καὶ μέσω ἐπισταμένης ἀντιβολῆς τῶν γραφῶν ἐντοπίζεται ὁ ἕνας ἀπὸ αὐτούς. Ἐπιπλέον, ἔρχονται στὸ φῶς σημαντικὲς πληροφορίες γιὰ τὰ ἰδιαίτερα χαρακτηριστικὰ γνωρίσματα τῆς γραφῆς ἐπωνύμων κωδικογράφων τῆς ἐποχῆς, ξεδιπλώνονται ἄγνωστες πτυχὲς τῆς κωδικογραφικῆς τους δραστηριότητας καὶ ἀποδίδονται σὲ αὐτοὺς ἀνυπόγραφα χειρόγραφα, συμβάλλοντας ἔτσι στὴν προαγωγὴ τῶν γνώσεών μας γιὰ τὴ μεταβυζαντινὴ κωδικολογικὴ ἔρευνα καὶ κατ’ ἐπέκταση γιὰ τὴν ἱστορία τῆς χειρόγραφης παράδοσης τῶν κειμένων. Λέξεις κλειδιά: χειρόγραφο, αὐτόγραφο, ἀντιβολὴ γραφῶν, παλαιογραφία, βιβλιογράφος, Χοζοβιώτισσα, Ἀθήνα. Résumé : Cette étude tente, à l'aide de données scientifiques et paléographiques solides, de résoudre une question de recherche de longue date concernant l'identité du scribe d'un codex manuscrit du XVIIe siècle, actuellement conservé dans les archives historiques et paléographiques du MIET à Athènes et portant le numéro taxonomique 3, et de mettre en évidence sa relation avec le codex manuscrit 42 du monastère de Chozoviotissa à Amorgos. Dans le cadre de cette enquête, il est révélé pour la première fois que le codex a finalement été copié par deux copistes différents, et un examen minutieux des écritures a permis d'identifier l'un d'entre eux. En outre, des informations importantes sur les caractéristiques particulières de l'écriture des copistes éponymes de l'époque sont mises en lumière, des aspects inconnus de leur activité codicographique sont élucidés et des manuscrits non signés leur sont attribués, contribuant ainsi à l'avancement de nos connaissances de la recherche codicographique post-byzantine et, par extension, de l'histoire de la tradition manuscrite des textes. Mots clés : manuscrit, autographe, autographe, écriture antiphonale, paléographie, bibliographe, Chozoviotissa, Athènes.

Catalogues :

Numéro de répertoire Remarque
0226b
Villes Dépôts Fonds Cotes Type Commentaire Tome Pages
Amorgos Μονή Χοζοβιώτισσας Mss. 042 211 (et n. 63), 214 (et n. 77), 218 ; εἰκ. 12-13, p. 230-231
Athēna Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος (ΕΒΕ) Μετοχίου του Παναγίου Τάφου 251 210, 211 (et n. 61), 212 (et n. 71), 215
Athēna Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος (ΕΒΕ) Μετοχίου του Παναγίου Τάφου 253 209
Athēna Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος (ΕΒΕ) Μετοχίου του Παναγίου Τάφου 265 209
Athēna Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος (ΕΒΕ) Μετοχίου του Παναγίου Τάφου 418 210, 211 (et n. 62)
Athēna Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος (ΕΒΕ) Μετοχίου του Παναγίου Τάφου 493 210, 211 (et n. 61), 212-213 (et n. 72), 215
Athēna Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος (ΕΒΕ) Μετοχίου του Παναγίου Τάφου 643 210, 211
Athēna Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Ιστορικό και Παλαιογραφικό Αρχείο (ΜΙΕΤ) Χειρόγραφα 03 Études sur le manuscrit passim ; εἰκ. 1-2, p. 219-220
Hagion Oros Μονή Ιβήρων Mss. 0649 (Lambros 4769)
Oxford Bodleian Library Canon. gr. 117
Sīnāʾ Μονή της Αγίας Αικατερίνης gr. 0063 210, 211 (et nn. 64-65), 212 (et n. 68) ; εἰκ. 10, p. 228
Sīnāʾ Μονή της Αγίας Αικατερίνης gr. 1148 210, 211 (et n. 59), 215 ; εἰκ. 6-7, p. 224-225
Venezia Biblioteca Nazionale Marciana (BNM) gr. IV. 060 (coll. 1429) 201 ; εἰκ. 3. p. 221