Pinakes | Πίνακες - Notice : United Kingdom, Cambridge, University Library, fonds ancien, Nn. II. 41 (2603)

Numéro diktyon : 12240

Type de cote : Actuelle

Titre : Codex Bezae Cantabrigiensis: Tetraeuangelium et Acta (fragm.) cum uersionibus latinis, III Ioh. latine tantum (fragm.)

Remarque : Codex Bezae

Auteurs de la notice :

Rédigé par : MELE Andrea
Vérifié par : DIRKSE Saskia
Vérifié par : ANDRIST Patrick

Equipe référente :

ParaTexBib

Copistes, possesseurs & autres :

Nom	Siècle	Dates	Remarque	Nature de la relation	Folios	Commentaire	IRHT – Personnes
Théodore de Bèze	16-17	1519-1605		possesseur			49982

Identifiants :

Répertoire	Numéro	Remarque
Arca	37145
Aland majuscules	05	= D.05 e
CSNTM numérisation	Cambridge UL Nn.2.41	Images du fac-similé de 1899
Trismegistos	061777
Cambridge, num., catal. et biblio.	12240

Bibliographie :

Études sur le manuscrit

Répertoire	Titre	Commentaires	Tome	Pages
	Parker and Amphoux, 1996, Codex Bezae. Studies from the Lunel Colloquium, June 1994

Général

Répertoire	Titre	Commentaires	Pages
	Brightman, 1900, [On the Italian Origin of Codex Bezae.] 2. The Marginal Notes of Lections
	Burkitt, 1902-01, The Date of Codex Bezae		passim
	Childers, 2018, Divining gospel: Classifying manuscripts of John used in sortilege		68, 71, 74-75, 79-82
	Cirafesi, 2014, The Bilingual Character and Liturgical Function of “Hermeneia” in Johannine Papyrus Manuscripts. A New Proposal		passim
	Clausi and Lucà, 2018, Il "sapientissimo calabro": Guglielmo Sirleto nel V centenario della nascita (1514-2014): problemi, ricerche, prospettive: atti del Convegno, Roma, Galleria nazionale d'arte antica in Palazzo Corsini - Sala delle canonizzazioni, 13-15 gennaio 2015		69-70
	Crisci, 2021, La scrittura ad “asso di picche” cinquant’anni dopo: una nota con qualche riflessione		144 (et n. 50)
	De Gregorio, 2000, La minuscola greca fra VII e IX secolo		105-107 ; pll. 11 a.-d.
	Dorival, 2020, Les divisions anciennes du Psautier de la Septante
	Elliott, 2015, A Bibliography of Greek New Testament Manuscripts. Third Edition		64-73
	Harlfinger, 2000, Weitere Beispiele frühester Minuskel		154, Taf. 3b-4
	Harris, 1891, Codex Bezae : a study of the so-called Western text of the New Testament		passim
	Harris, 1901, The Annotators of the Codex Bezae:		passim
	Irigoin, 1996, L'écriture grecque du Codex de Bèze	Datation dans le 2e quart du 5e s.	passim
	Lafleur, 2003, Les relations, au sein du groupe "césaréen", entre le papyrus Chester Beatty (P45) et la Famille Ferrar (f13), dans l'évangile de Marc		293-305
	Lafleur, 2013, La Famille 13 dans l'évangile de Marc		3, 9-11, 14, 19, 25, 42-43, 46-48, 50, 53-54, 59,
	Lai, 2011, Il codice Laudiano greco 35. L'identità missionaria di un libro nell'Europa altomedievale		23, 25-26, 28, 31-32, 51, 53, 56, 78, 84, 147, 170
	Lai, 2017, Nuove osservazioni a proposito dell’origine romana del ms. Oxford, Bodleian Library, Laud. gr. 35		687-688, n. 48
	Lake, 1900, On the Italian Origin of Codex Bezae. 1. Codex Bezae and Codex 1071
	Lauritzen, 2019, Nonnos and Wulfila
	Matera, 2024, Le palimpseste <i>Parisinus graecus</i> 1330, le plus ancien témoin manuscrit du <i>Corpus Dionysiacum</i> . Notes paléographiques et codicologiques	Codex Bezae	81, 85
	Mejor, 2000, Antyczne tradycje średniowiecznej praktyki pisarskiej. Subskrypcje późnoantycznych kodeksów		118
	Outtier, 1996, Les Prosermeneiai du Codex Bezae		passim
	Parker, 1992, Codex Bezae		passim
	Patton, 2021, Greek Catenae and the “Western” Order of the Gospels
	Radiciotti, 2010, Virgilio: le fonti di interesse papirologico esaminate da un paleografo
	Rëmbeci and Çunga, 2012, Katërungjillëshi i dekoruar i Korçës : Kodiku i Korçës nr. 93. Botim faksimile (The Illuminated Gospel of Korça : Korça Codex 93)		32 & n. 56
	Rincel, 2022, Les collectionneurs français de manuscrits grecs du Moyen Age à la Révolution [thèse de doctorat de l'Université PSL, Ecole pratique des Hautes Etudes]		532-536 (de Bèze)
	Simonet, 2022, La critique textuelle des Actes des Apôtres : l'évolution des données externes		217 (et n. 11)
	Smith, 2014, A Study of the Gospels in Codex Alexandrinus. Codicology, Palaeography and Scribal Hands		36, 142, 144, n. 80, 191, 210, 221, n. 125, 226
	Stegmüller, 1953, Zu den Bibelorakeln im Codex Bezae
	Urban, 2008, Bezae Codex Cantabrigiensis (D): intercambios vocálicos en el texto griego de Mateo*
	Wilkinson, 2018, Hermēneiai in Manuscripts of John’s Gospel: an Aid to Bibliomancy		102, 105, 111-116, 123
0712	Luard, 1856, A Catalogue of the Manuscripts preserved in the Library of the University of Cambridge. t. I-V et Index
0796o	D'Aiuto, 2003, Graeca in codici orientali della Biblioteca Vaticana (con i resti di un manoscritto tardoantico delle commedie di Menandro)		236

Contenu :

Numéro	Titre	Folios	Siècle	Date	Support Principal	Remarque	Copistes, Possesseurs & Autres	Révision
1.A	Euangelium sec. Matth., Ioh. (Volumen 1), cum uersionibus latinis	003-6, 008-168	04 ex.-05 in.		Parchemin	- Codice conservato oggi in due volumi, ma sotto una medesima cote: cf. UniProd. 1.A e 4.A (stessa unità di produzione). - Volume 1: f. 3-175 = UniProd. 1.A (per i f. 7, 169-175 cf. UniProd. 5.R). Volume 2: f. 177-510 = UniProd. 4.A. - La porzione di codice superstite è di 406 f. Vi sono almeno 3 differenti paginazioni: una in numeri arabi/romani, una sistematicamente in numeri arabi, cancellati e ripaginati una terza volta a matita, talvolta poco leggibile: si segue quest'ultima paginazione, che è progressiva e tiene conto anche dei f. mancanti (f. 176, 349-414). - La foliazione comincia al f. 3r. - In tutto il manoscritto il testo greco si trova sul verso e la corrispondente versione latina si trova sul recto seguente. - Il titolo inziale di ciascun vangelo segue immediatamente il titolo finale del vangelo precedente.

Répertoire	Numéro	Url	Remarque
Aland majuscules	05		= D.05 e

Témoins (4)

Folios	Auteur (Rôle)	Oeuvre	Siècle	Commentaire	Contenu
003v--6v, 008v--103v	Testamentum nouum	Euangelium sec. Matthaeum	04 ex.-05 in.	- Inc. mut.: ab Matth. 1,20; - per il f. 7 cf. UniProd. 5.R; - per rispettare la logica del manoscritto, indichiamo il testo greco, sempre sul verso, come primo témoin (cf. Remarque UniProd.).	Incipit abruptus παραλαβειν Μαριαμ την γυναικα σου Titulus finalis ευαγγελιον κατα Μαθθαιον (Ματθαιον) ετελεσθη.
003--6, 008--104	Testamentum nouum	Euangelium sec. Matthaeum	04 ex.-05 in.	- Inc. mut.: ab Matth. 1,11; - per il f. 7 cf. UniProd. 5.R; - versione latina.	Annotationes uel textus latini
103v--168v	Testamentum nouum	Euangelium sec. Iohannem	04 ex.-05 in.	- Il titolo iniziale si trova al f. 103v, ma il testo comincia al f. 104v; - per i f. 169-175 cf. UniProd. 5.R; - textus ad Ioh. 18,13 (per la continuazione cf. UniProd. 4.A infra).	Titulus initialis αρχεται ευαγγελιον κατα Ιωαννην.
104--168	Testamentum nouum	Euangelium sec. Iohannem	04 ex.-05 in.	- Versione latina; - testo ad Ioh. 18,13 (per la continuazione cf. UniProd. 4.A infra).	Annotationes uel textus latini

Numéro	Titre	Folios	Siècle	Date	Support Principal	Remarque	Copistes, Possesseurs & Autres	Révision
2.Q	Apparatus liturgicus (pars), Capitula in marginibus, Sortes Biblicae (Hermeneiai)	003v--6v, 008v--168v, 177v--347v	06 ex.- 07 med.		Parchemin	- La mano che ha redatto i capitula in marginibus di Matth. e le Sortes Biblicae (entrambi in maiuscola = mano M1 [Scrivener]) è probabilmente la stessa che ha redatto i capitula in marginibus di Ioh. e Luc. (in minuscola = mano M2 [Scrivener]). Cf. Parker 1992, p. 43. - I capitula in marginibus divergono spesso dall'edizione di Von Soden, p. 405-407; 409-411. Per la trascrizione cf. Rendell Harris 1901, p. 41-43. - Sembrano non esserci capitula in marginibus in Marc. - Una parte dell'apparatus liturgicus fu redatto da mani differenti, ma probabilmente contemporanee (mani I, M, M2, M4 [Scrivener]). L'altra parte dell'apparatus fu redatta da mano L [Scrivener] (cf. UniProd. 3.Q). Difficile stabilire quale gruppo di note liturgiche è il piu antico, ma entrambi i gruppi sono complementari. Cf. Parker 1992, p. 43-44. - Le 71 prosermeneiai si trovano nel marg.inf. di Marc.

Témoins (2)

Folios	Auteur (Rôle)	Oeuvre	Identifiant	Recension ou partie	Auteur de la recension (Rôle)	BHG	Date Lit.	Siècle	Date	Commentaire	Contenu	Rev.	Biblio.
003v--6v, 008v--168v, 177v--347v	Paratextualia uaria	Additio specialis						06 ex.- 07 med.		Apparatus liturgicus (parziale; cf. anche UniProd. 3.Q) e capitula in marginibus.	Apparatus liturgicus Capitula in marginibus
285v--321	Magica	Sortes in codicibus biblicis inuentae (Hermeneiai)						06 ex.- 07 med.		- Outtier 1994, p. 74 interpreta il segno cruciforme prima della parola ερμηνεια in ciascun titolo come abbreviazione di προς. Si segue questa interpretazione. - La prosermeneia al f. 291v sembra contenere un errore di copia per προσερμηνεια e δυναμιν, che abbiamo corretto nella nostra trascrizione.	Textus προσερμηνεια\| αφες μι (μη) φιλονικησις (φιλονικησης) Textus προσερμηνεια\| το γινομενον τελειουται Textus προσερμηνεια\| ουκ επιτυχανις (επιτυγχανης) του παρυματος (πραγματος) Textus προσερμηνεια\| τελειουμενον (παργαμα) πραγμα. Textus προσερμηνεια\| περι ζωης Textus προσερμηνεια\| το υστερον επιτυχανς (επιτυγχανεις) Textus προσερμηνεια.\| μη ομοσης εαν ομοσης φανερουται. Textus προσερμηνεια.\| τριτον παραυμα (πραγμα) εχεις επιχειρισε Textus προσερμηνεια\| ου δυνι (ουδενι?) ψευσασθεν (ψευσασθαι?) Textus προσερμηνεια.\| λογος ζωης και φασις καλη. Textus προσερμηνεια.\| ταπινοσον και γηνετε (ταπεινωσον και γινεται) Textus ερμηνεια.\| προσδυναμιν (προσερμηνεια.\| δυναμιν) μεγαλην προσδοκα. Textus προσερμηνεια.\| λανβανις (λαμβανεις) την χαριν εκ θεου. Textus προσερμηνεια.\| απο λυπης εις χαραν Textus προσερμηνεια.\| μετα δεκα ημερας γινεται. Textus προσερμηνεια.\| το (το ο, τι) (?) ζητεις ευρισκεται Textus προσερμηνεια.\| μη παρακουσης του λογου. Textus προσερμηνεια.\| ακολουθησον και καλον συ (σοι)\| γινεται. Textus προσερμηνεια.\| ουκ εχεις αμαρτιαν εις το παρυμα (πραγμα). Textus προσερμηνεια.\| μειζων προκοπη και χαρα γινεται. Textus προσερμηνεια.\| δει σε λαμβανειν την χαριν. Textus προσερμηνεια.\| τελειουμενον παρυμα (πραγμα) καλον. Textus προσερμηνεια.\| απροσδοκητον παρυμα (πραγμα)\| γινομενον. Textus προσερμηνεια.\| πιστευσον οτι το παραγμα (πραγμα) κα\| λον εστιν Textus προσερμηνεια.\| εαν ποης (ποιης) τουτο το παραμεινον.\| και ευξαι τω θεω Textus προσερμηνεια.\| δηαχορισις (διαχωρησις) Textus προσερμηνεια.\| αποταξαι και αποστρεψον Textus προσερμηνεια.\| διαλυσις μετα τρεις\| ημερας γινεται. Textus προσερμηνεια.\| μετανοησον τω θεω\| και γινεται. Textus προσερμηνεια.\| μετανοησον τω θεω\| και γινεται. Textus προσερμηνεια.\| τελειουμενον εργον καλον. Textus προσερμηνεια.\| τελουμενον παραυγμα (πραγμα). Textus προσερμηνεια.\| απροσδοκητον παραυγμα (πραγμα). Textus προσερμηνεια.\| εαν ψυση (ψευση?) ελεγχουσιν σε.\| Textus προσερμηνεια.\| περι δικης εαν αληθευσης\| ευλυτ[...]. Textus προσερμηνεια.\| το (το ο, τι) (?) ζητεις λαμβανεις την χαριν. Textus προσερμηνεια.\| το (το ο, τι) (?) ζητεις προφθανει σε. Textus προσερμηνεια.\| τουτο εκ θεου δοτον εστιν. Textus προσερμηνεια.\| αποταξαι. Textus προσερμηνεια.\| περι ερισμου μη ερισης Textus προσερμηνεια.\| εαν δηκαζι (δικαζη) υπερ σου αλλον\| πεμψον. Textus προσερμηνεια.\| περι αναπαυσεως και κερδους. Textus προσερμηνεια.\| το (το ο, τι) (?) εχεις καμνειν καμνε. Textus προσερμηνεια.\| εαν πιστευσης χαρα σοι εσθω (εστω). Textus προσερμηνεια.\| πολαστον (πολλοστως) (?) ηθελησας ποιησαι και\| ουκ εδυνηθης. Textus προσερμηνεια.\| καιρος εστιν ινα γηνετε (γινηται)\| ον (ο) ζητεις. Textus προσερμηνεια.\| ορθιος (ορθιως) την οδον βεβαιουται σου\| το πραγμα. Textus προσερμηνεια\| μυστηριον μεγα γιενεται (γινεται)\| και απεκαλυφθη Textus προσερμηνεια.\| αει προσδοκητον\| κερδος. Textus προσερμηνεια.\| καιρος εστιν ινα γινεται (γινηται) ο ζητεις. Textus προσερμηνεια.\| περ (περι) πραγματος καλου. Textus προσερμηνεια.\| εις αναπαυσιν ερχεται ων (ον) ζητεις. Textus προσερμηνεια.\| απο ξενου ερχεται αλι (αλλη) φασις. Textus προσερμηνεια.\| μι (μη) απιστησης τουτο\| καλον εστιν. Textus προσερμηνεια.\| αν απελθης επιτυγχανεις. Textus προσερμηνεια.\| εαν ακουση μη δεξη αυτην. Textus προσερμηνεια.\| αλλο πραγμα ζητησον. Textus προσερμηνεια.\| περι σωτερηεας (σωτηριας) σωζεται. Textus προσερμηνεια.\| δευτερωσαι εχεις το\| ππραγμα (το πραγμα). Textus προσερμηνεια.\| απο κινδυνου σωθηση. Textus προσερμηνεια.\| περι σοτεριας (σωτηριας) και κερδου (κερδους). Textus προσερμηνεια.\| μη απαρνηση αλλ' ομολογησον. Textus προσερμηνεια.\| ιδε υγης (υγιης) γεγονας μηκετι\| αμαρτανε. ωινα (ινα) μη τι χειρον σι (σοι)\| γινετε (γινηται). Textus προσερμηνεια.\| καλον εστιν το εργον τω τελιοντι (τελειουντι). Textus προσερμηνεια.\| καλον πραγ[μα]... (πραγμα) Textus προσερμηνεια.\| το ενθυμημα γινεται\| και καλον συ (σοι) εστιν Textus προσερμηνεια.\| μετα βουλη καλη Textus προσερμηνεια.\| ακοη καλη συνερχεται τω... Textus προσερμηνεια\| [...] δη (δει) ανυθινερ[...]

Numéro	Titre	Folios	Siècle	Date	Support Principal	Remarque	Copistes, Possesseurs & Autres	Révision
3.Q	Apparatus liturgicus (pars), Apparatus Eusebianus	003v--6v, 008v--168v, 177v--347v	06 (2/2)		Parchemin	- UniProd. corrispondente alla mano L [Scrivener], cf. Parker 1994, p. 41-43. - Complemento dell'apparatus liturgicus di UniProd. 2.Q (cf. Remarque UniProd. 2.Q).

Témoins (1)

Folios	Auteur (Rôle)	Oeuvre	Identifiant	Recension ou partie	Auteur de la recension (Rôle)	BHG	Date Lit.	Siècle	Date	Commentaire	Contenu	Rev.	Biblio.
003v--6v, 008v--168v, 177v-347v	Paratextualia uaria	Additio specialis						06 (2/2)		Apparatus liturgicus (parziale; cf. anche UniProd. 2.Q) e apparatus eusebianus.	Apparatus liturgicus Apparatus Eusebianus

Numéro	Titre	Folios	Siècle	Date	Support Principal	Remarque	Copistes, Possesseurs & Autres	Révision
4.A	Euangelium sec. Ioh. (Volumen 2), Luc., Marc., Acta cum uersionibus latinis, III Ioh. latine tantum (fragm.).	177-347, 415-510	04 ex.-05 in.		Parchemin	- Secondo volume del codex. Per il primo volume (stessa unità di produzione) cf. UniProd. 1.A. - Foliazione comincia con f. 177r; per il f. 348 cf. UniProd. 5.R. - Mancano i f. 349-414.

Répertoire	Numéro	Url	Remarque
Aland majuscules	05		= D.05 e

Témoins (9)

Folios	Auteur (Rôle)	Oeuvre	Identifiant	Siècle	Commentaire	Contenu
177v--181v	Testamentum nouum	Euangelium sec. Iohannem		04 ex.-05 in.	- Ab Ioh. 20,15b (cf. UniProd. 1.A); - per rispettare la logica del manoscritto, indichiamo il testo greco, sempre sul verso, come primo témoin (cf. Remarque UniProd.).	Titulus finalis ευαγγελιον κατα Ιωαννην ετελεσθη.
177--182	Testamentum nouum	Euangelium sec. Iohannem		04 ex.-05 in.	- Versione latina; - ab Ioh. 20,1 (cf. UniProd. 1.A).	Annotationes uel textus latini
181v--284v	Testamentum nouum	Euangelium sec. Lucam		04 ex.-05 in.	Il titolo iniziale si trova al f. 181v, ma il testo comincia al f. 182v.	Titulus initialis αρχεται ευαγγελιον κατα Λουκαν Titulus finalis ευαγγελιον κατα Λουκαν επληρωθη
182--284	Testamentum nouum	Euangelium sec. Lucam		04 ex.-05 in.	Versione latina.	Annotationes uel textus latini
284v--347v	Testamentum nouum	Euangelium sec. Marcum		04 ex.-05 in.	- Il titolo iniziale si trova al f. 284v, ma il testo comincia al f. 285v; - des. mut.: Marc. 16,15; - per il f. 348 cf. UniProd. 5.R; - mancano i f. 349-414.	Titulus initialis αρχεται κατα Μαρκον
285--347	Testamentum nouum	Euangelium sec. Marcum		04 ex.-05 in.	- Versione latina; - des. mut.: Marc. 16,6.	Annotationes uel textus latini
415	Testamentum nouum	Ep. Iohannis III		04 ex.-05 in.	- Il frammento contiene solamente i versetti finali; - sola versione latina.	Annotationes uel textus latini
415v--510v	Testamentum nouum	Actus Apostolorum	BHG 0149z	04 ex.-05 in.	- Titolo iniziale restaurato al f. 348v (cf. UniProd. 5.R); - des. mut.: Act. 22,20.
415--510	Testamentum nouum	Actus Apostolorum	BHG 0149z	04 ex.-05 in.	- Versione latina; - il titolo iniziale originale si trova al f. 415r. Titolo ripetuto anche nella restaurazione (cf. f. 348v, UniProd. 5.R); - des. mut.: Act. 22,29.	Annotationes uel textus latini

Numéro	Titre	Folios	Siècle	Date	Support Principal	Remarque	Copistes, Possesseurs & Autres	Révision
5.R	Tetraeuangelium (rest.) et Acta (rest.) (titulus tantum)	007, 169-175, 348	09		Parchemin	- La presenza del titulus initialis di Act. (f. 348v) indica che la restaurazione è avvenuta dopo la perdita dei f. 349-414: la p. seguente contiene solo la versione latina della fine di III Ioh., a cui segue Act. (f. 415v). - La restaurazione non ha apparati, eccetto i tituli currentes.

Témoins (7)

Folios	Auteur (Rôle)	Oeuvre	Identifiant	Siècle	Commentaire	Contenu
007v	Testamentum nouum	Euangelium sec. Matthaeum		09	Rest. Matth. 3,7-10.
007	Testamentum nouum	Euangelium sec. Matthaeum		09	Versione latina (rest.): Matth. 2,20-3,7.	Annotationes uel textus latini
169v--175v	Testamentum nouum	Euangelium sec. Iohannem		09	Rest. Ioh. 18,14-20,13.
169--175	Testamentum nouum	Euangelium sec. Iohannem		09	Versione latina (rest.).	Annotationes uel textus latini
348v a	Testamentum nouum	Euangelium sec. Marcum		09	- Rest. Marc. 16,15-20; - dopo il titolo finale di Marc. segue il titolo iniziale di Act.	Titulus finalis ευαγγελιον κατα Μαρκον ετελεσθη.
348v a	Testamentum nouum	Actus Apostolorum	BHG 0149z	09	- Solo titolo iniziale; - per il titolo originale e il testo di Act. cf. UniProd. 4.A.	Titulus initialis αρχεται πραξεις αποστολων
348 a, 348v b	Testamentum nouum	Euangelium sec. Marcum		09	- Versione latina (rest.); - f. 348r b: uacua; - f. 348v a: cf. témoin supra.	Annotationes uel textus latini